URL Kodlayıcı / Kod Çözücü, metinleri ve karakterleri web adreslerinde (URL) güvenli bir şekilde kullanılabilir hale getiren temel bir geliştirici aracıdır. URL'ler, yalnızca belirli bir ASCII karakter setini (İngiliz alfabesi, rakamlar ve birkaç özel sembol) sorunsuzca işleyebilir. Boşluk, Türkçe karakterler (ç, ş, ğ) veya &, ?, = gibi özel anlamı olan karakterlerin bir URL içinde doğru bir şekilde iletilebilmesi için "kodlanması" gerekir. Bu işleme "Percent Encoding" (Yüzde Kodlaması) denir.

URL Kodlayıcı / Kod Çözücü Nasıl Kullanılır?

Bu araç, iki yönlü ve anlık olarak çalışır. Herhangi bir "Hesapla" butonuna basmanıza gerek yoktur.

1. Metni Kodlamak İçin: Sol taraftaki "Normal Metin / Çözülmüş URL" kutusuna herhangi bir yazı (özellikle boşluk veya Türkçe karakter içeren) yazdığınızda, sağdaki kutuda URL'ye uygun, güvenli ve kodlanmış halini anlık olarak görürsünüz.
2. Kodu Çözmek İçin: Bir web adresinden kopyaladığınız %20, %C3%A7 gibi kodlar içeren karmaşık bir metni sağdaki "Kodlanmış URL" kutusuna yapıştırdığınızda, sol taraftaki kutuda okunabilir orijinal halini anlık olarak görürsünüz.

Gerçek Hayattan Kullanım Örnekleri

• Arama Sorguları: Bir web sitesinde "kırmızı araba" diye arama yaptığınızda, tarayıcınız bu boşluğu %20'ye çevirerek URL'yi .../arama?q=kırmızı%20araba şeklinde oluşturur.
• Türkçe Karakterler: Dosya adında veya bir linkte "ç" harfi varsa, bu genellikle %C3%A7 gibi bir koda dönüştürülür.
• URL Parametreleri: Bir URL içinde başka bir URL'yi parametre olarak göndermek gerektiğinde (örneğin, bir paylaşım linki oluştururken), içteki URL'nin özel karakterlerinin (:, /, ?) dıştaki URL'yi bozmamasını sağlamak için kodlanması gerekir.

Bu Kodlama Neden Gereklidir?

İnternetin temel protokolleri, veri aktarımında belirsizliğe yer bırakmayacak şekilde tasarlanmıştır. Boşluk karakteri, bir URL'nin sonu olarak yorumlanabilir. ? karakteri, bir URL'deki parametrelerin başlangıcını belirtir. & karakteri ise parametreleri birbirinden ayırır. "Percent Encoding" yöntemi, bu özel karakterleri ve standart dışı diğer tüm karakterleri, tarayıcıların ve sunucuların her zaman doğru anlayacağı, güvenli bir formata dönüştürerek bu belirsizlikleri ortadan kaldırır.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

S: URL Kodlama ve Base64 Kodlama aynı şey midir?

C: Hayır. Her ikisi de kodlama (encoding) yöntemi olsa da amaçları farklıdır. URL Kodlama, metinleri URL'ler içinde güvenli hale getirmek için kullanılır. Base64 Kodlama ise, resim gibi ikili (binary) verileri metin formatına dönüştürerek e-posta veya metin tabanlı belgeler (JSON/XML) içinde aktarmak için kullanılır.

S: Girdiğim metnin bir harfini bile değiştirsem kod tamamen değişir mi?

C: Hayır. URL kodlaması, "çığ etkisi" yaratmaz. Sadece standart dışı karakterleri kendi özel karşılıklarıyla değiştirir, diğer karakterlere dokunmaz. Bu, hash algoritmalarından temel bir farkıdır. Bir metnin hash değerini hesaplamak için Hash Hesaplayıcı aracımızı kullanabilirsiniz.

S: Neden %20 gibi kodlar kullanılıyor?

C: Bu sisteme "Percent Encoding" denmesinin sebebi budur. Her özel karakter, bir yüzde işareti (%) ve ardından o karakterin ASCII tablosundaki onaltılık (hexadecimal) karşılığı olan iki hane ile temsil edilir. Örneğin, boşluk karakterinin ASCII'deki onaltılık karşılığı 20'dir, bu yüzden %20 olarak kodlanır.